په ملګرو ملتونو کې د افغانستان استازی وايي، په ایران او پاکستان کې د افغان کډوالو وضعیت "جدي" دی. د ملګرو ملتونو په یوې غونډه کې نصیر احمد فایق وویل، چې په ګاونډیو هېوادونو کې د افغان کډوالو ډېر ماشومان له زده کړو او روغتیايي خدمتونو بې برخې دي.
فایق وویل، چې ایران افغانان له قانوني اسنادو سربیره له خپل هیواده اوباسي.
ښاغلي فایق د پنجشنبې په ورځ د ملګرو ملتونو د عمومي مجمع د درېیمې کمېټې په غونډه کې وویل، چې په ګاونډیو هیوادونو کې د افغان کډوالو شمېر د اندېښنې وړ دی او له پنځو میلیونو ډېر افغان کډوال په ایران او پاکستان کې مېشت شوي دي.
ښاغلي فایق وویل: "په ۲۰۲۱ کال کې کله چې طالبانو په افغانستان کې بیا واک ته ورسیدل له ۱.۶میلیونو څخه زیات افغانان د تاوتریخوالي، اقتصادي ستونزو او د بشري حقونو د سیستماتیکو سرغړونو له امله تښتېدلي او ګاونډیو هېوادونو ته یې پناه وړې ده."
نوموړي له کوربه هېوادونو څخه د افغان کډوالو د کړکېچ د هواري لپاره د مالي مرستو د ډېرېدو غوښتنه وکړه. نصیر احمد فایق په بیا میشتیدنې، د کډوالو د حقونو په پیاوړتیا او افغانستان ته د کډوالو د راستنیدو د پروګرامونو په مالي ملاتړ ټینګار وکړ.
پاکستان او ایران د افغان کډوالو ویستلو ته زور ورکړی دی. ایران دا مهال د کډوالو د اېستلو لړۍ په کلکه پلي کوي او هره ورځ په زرگونه افغانان تر نیولو وروسته له دغه هیواده ویستل کیږي. په دې وروستیو میاشتو کې د ایران په ځینو برخو کې د ایراني پولیسو له خوا له کډوالو سره د ناوړه چلند او پر افغانانو د بریدونو د زیاتیدو راپورونه ورکړل شوي دي.
له هغو کډوالو سره چې قانوني اسناد نه لري، ایران اسناد لرونکي افغان کډوال هم له خپل هیواده اوباسي.
نصیر احمد فایق په دغو هېوادونو کې د افغان کډوالو وضعیت کړکېچن وباله او زیاته یې کړه، چې په ایران کې کډوال د اسنادو د ستونزو له امله بانکي او نورو خدمتونو ته د لاسرسي په برخه کې له ننګونو سره مخ دي او ان ځینې یې د اسنادو له لرلو سره هم له دغه هېواده شړل کېږي.
نصیر احمد فایق د ملګرو ملتونو پر غړو هېوادونو غږ وکړ چې د افغان کډوالو د ملاتړ لپاره خپلې مالي ژمنې زیاتې کړي.
هغه وويل، غړي هېوادونه بايد د کډوالۍ سهمیه زياته کړي او د خوندي لارو لکه د کورنيو بيا يو ځای کېدو او بشري ويزو له لارې د افغان کډوالو ملاتړ وکړي. د هغه په وینا، دغه اقدام به پر کوربه هېوادونو فشارونه کم کړي.
همدار راز، په ملګرو ملتونو کې د افغانستان استازی د افغانانو پر نه جبري شړلو ټینګار وکړ او زیاته یې کړه چې د افغان کډوالو داوطلبانه راستنېدل باید په خوندي شرایطو او انساني کرامت ته په درناوي ترسره شي.
ښاغلي فایق د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ وروستي راپور ته په اشارې سره وویل، چې د افغان کډوالو او پناه غوښتونکو شمېر ۵.۵۳ میلیون کسانو ته رسېدلی او د تېر کال له سپټمبر راهیسې د ښځو او ماشومانو په ګډون څه باندې ۷۳۳زره افغان کډوال له پاکستان څخه هېواد ته راستانه شوي دي.