د ملګرو ملتونو پرمختیايي پروګرام سېشنبه (د زمري ۲۱مه) پر وېبپاڼه په خپرې شوې خبرپاڼه کې ویلي، دوی د سوېلي کوریا جمهوریت په مالي مرسته په افغانستان کې د بېړنیو حالاتو لپاره له زیانمنو کسانو سره د مرستې، کارموندنې او مهمو بنسټیزو تاسیساتو د بیارغونې پروژه په رسمي ډول پيل کړه.
امریکايي سناتور ریچارډ بلومنتال وايي، چې له څلورو کلونو راهیسې شاوخوا ۱۵۰۰ پخواني افغان همکاران په قطر کې د انتقال په تمه دي. هغه وایي:« باید په دې اړه د ټرمپ حکومت خپلې ژمنې پوره کړي او که دغه ژمنه پوره نهشي؛ نو مسوولیت به یې زموږ پر غاړه وي.»
که څه هم طالبانو د ۲۰۲۲کال (د اپرېل میاشتې په ۳مه نېټه) د نشهيي توکو کاروبار منع کړ؛ خو په حقیقت کې دغه کاروبار په یوې نوې بڼه او تاکتیک نور هم پراخ شوی او د نشهيي توکو د کاروبار جغرافیه او بڼه بدله شوې ده.
د ملګرو ملتونو د ښځو څانګې ویلي، چې طالبان څلور کاله وروسته له دې چې یو ځل بیا پر افغانستان واکمن شوي، خپل هغه لیدلوري ته نږدې شوي چې له مخې یې مېرمنې له ټولنې په بشپړ ډول حذف شي.
د طالبانو ازبک قومندان او د لوګر والي صلاح الدین ایوبي د دغه ډلې لومړۍ قومندان و، چې د جمهوري نظام د ړنګېدو پر مهال ارګ ته ننوت. هغه وايي: «لومړني څه مې چې په ارګ کې ولیدل هغه د اشرف غني لنګۍ، چپنه او یو کتاب و.»
د افغانستان د تېر جمهوري نظام د ملي امنیت شورا ویاند رحمت الله اندړ، د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت مشر، هغو څرګندونو ته په غبرګون کې چې «اشغالګرو» دین ته زیان رسولی ویلي، «اشغالګر» دین ته زیان نشي رسولی، بلکې هغه کسان زیان رسوي چې د دین په نوم خپلې نادودې توجیه کوي.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزی چې پرون (دوشنبه د زمري په ۲۰مه) د بشکېک په اقتصادي فورم کې د ګډون په موخه قرغزستان ته تللی وو، نن یې (د زمري په ۲۱مه) د قرغزستان د اقتصاد او سوداګرۍ له وزیر سره په کتنه کې دوه سوداګریزې هوکړې لاسلیک کړې.
په ننګرهار کې طالبانو د یوه وژل شوي کس کورنۍ ته د قناعت ورکولو وروسته تر یو میلیون زياتې افغانۍ ورکړي. د ننګرهار د سپين غر ولسوالۍ د شډل سېمې اوسېدونکی مطیع الله څه موده وړاندې د طالبانو د شنې قطعې د جنګیالیو له لوري په ډزو سره وژل شوی وو.
د افغانستان بشري حقونو کمېسيون پخوانۍ مشره سیما ثمر وايي، چې په تېرو څلورو کلنو کې د ښځو، عامه خلکو او بشري حقونو په وړاندې د طالبانو بندیزونو ته په کتلو سره دغه ډلې د تېر په پرتله هيڅ بدلون نه دی کړی، او افغانستان په نړۍ کې یوازنی هېواد دی، چې له دین څخه دا ډول استفاده کوي.
د ایمرجنسي په نوم یو فعال نړیوال روغتیایي بنسټ د طالبانو د حاکمیت د څلورمې کلیزې په درشل کې ویلي، چې په افغانستان کې د جمهوري نظام له ړنګېدو وروسته په دغه هېواد کې روغتیایي بحران لا پسې ژور شوی او میلیونونه افغانان له لومړنیو درملنیزو خدمتونو بې برخې دي.
د ملګرو ملتونو سرمنشي انتونیو ګوترېش د ځوانانو د نړۍوالې ورځې په مناسبت په خپل پیغام کې ویلي، د ځوانانو غږ، نظرونه او مشرتابه ډېر ارزښت لري او باید د ځوانانو په مشرۍ د حل لارو ملاتړ وشي څو له بنسټ څخه یوه عادلانه، سوله ییزه او دوامداره نړۍ رامنځته شي.
یو ژورنال په ویتنام او افغانستان کې د امریکا ښکیلتیا، شخړو او ناکامیو ته په کتلو سره په یو څېړنه کې ویلي: «څنګه چې په نړۍ کې د شخړو امکان زیاتيږي، امریکا باید له هغو ناکامو جګړو څخه درس واخلي، چې په دې هېوادونو کې یې تجربه کړي.»
د طالبانو ستره محکمه وايي، په کابل کې یې ۱۶ کسان د نشه يي توکو او الکولي مشروباتو د خرڅلاو او قاچاق په تور له لسو تر ۳۹ درو وهلي دي.
د افغانستان او ایران تر منځ د حقابې کشاله له ډېرو کلونو راهیسې روانه ده، خو د طالبانو له بیا واکمنېدو راهیسې جدي شوې او اوس د ایران د ملي شورا پخواني غړي ذبیح الله اعظمي طالبان په دروغ ویلو تورن کړي او په وینا یې طالبان په همدې پلمه له ایرانه د امتیاز ترلاسه کولو په لټه کې دي.
په بیشکیک کې د طالبانو د سفارت سرپرست مولوي عبدالشکور حقاني د قرغیزستان د اقتصاد او سوداګرۍ وزارت له معین سره د دوه اړخیزو اقتصادي او سوداګریزو اړیکو د پیاوړتیا په تړاو خبرې کړې دي.
په داسې حال کې، چې طالبان له روسیې پرته د نړۍ هیڅ هېواد په رسمیت نه دي پېژندلي، په قطر کې د دې ډلې سفیر محمد سهیل شاهین وايي، چې دوی د زمري پر ۲۴مه د نظامي میدان ترڅنګ سیاسي میدان هم ګټلی دی. نوموړي دا ورځ د خپل تاریخ زرین باب ګڼلی.
طالبان وایي چې په هلمند ولایت کې یې ځواکونو د عملیاتو په ترڅ کې پاکستان ته له ۱۱ زره کیلو ګرامو څخه ډېرو غیرقانوني مسو د قاچاق مخه نیولې ده. په هلمند کې د طالبانو سرحدي لېوا وايي، چې دغه مس په دوو موټرو کې ځای پرځای شوي وو.
څلورکاله مخکې د ۲۰۲۱ کال په اګست میاشت کې وروسته له هغې چې طالبانو افغانستان ونیو، یو شمېر افغانان له هېواد څخه د وتلو په هیله د کابل په هوایي ډګر کې د امریکا په یوې نظامي الوتکې پورې ونښتل، خو کله چې الوتکه والوته یو یو له الوتکې راپرېوتل او مړه شول.
د کاناډا پارلمان غړې او یو شمېر پوځي چارواکو په افغانستان کې د جنګېدلو سرتېرو د زړورتیا او قربانۍ رسمي پېژندنې لپاره بیا هڅې پېل کړي، څو هغوی ته د هېواد تر ټولو لوړ پوځي مډال، ویکټوریا کراس، ورکړل شي.
د هرات پخوانی والي او د طالبانو مخالف سیاستوال اسماعیل خان وايي، د طالبانو څلور کلنې کړنې ښيي، چې ددې ډلې پر وړاندې ددوی مبارزه برحقه وه او ده. نوموړی وايي، د وضعیت بدلون لپاره باید په هر ممکن ډول هڅې وشي، څو د یوه عدالتمحوره او متعهد نظام په رامنځته کېدو کې د خلکو هیلې پوره شي.
د ننګرهار په سپین غر ولسوالۍ کې طالبانو د خپلې «شنې قطعې» له خوا د یوه ملکي کس د وژل کېدو دوسیه د یو میلیون او سل زره افغانیو دیت په ورکولو او د مقتول د کورنۍ په ترغیبي «بښنه» تړلې ده. یادو طالب سرتېرو څه موده وړاندې یو ملکي کس وژلی و.
روسی ټبرپوه سویاتو سلاو کاویرین، چې د روسیې د علومو اکاډمۍ د ختیځ پېژندنې انسټیټیوټ سره تړاو لري، لا هم په کابل کې د طالبانو په توقیف کې دی. دغه روسی څیړونکی د چنګاښ پر۲۹ مه د ګاڼو د قاچاق په تور له کندوز نه کابل ته لېږدول شوی و.