د طالبانو د کورنیو چارو وزارت وایي، چې یادې ډلې د نشه یي توکو د خرڅلاو، لېږد او قاچاق په تور څه باندې ۲۳ زره کسان نیولي او شاوخوا زر کارخونې او لابراتورونه یې له منځه وړي دي.

د دغه وزارت ویاند عبدالمتین قانع د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس سره په خبرو کې ویلي، چې د نشه یي توکو د کار و بار په تړاو ټول ۲۳ زره او ۱۳۳ نیول کسان محکمو ته معرفي شوي هم دي.
نوموړي بیا په خپلو خبرو کې دا نه دي ویلي، چې یاد شمېر کسان یې په څومره وخت کې نیولي دي.
ښاغلي قانع دغه راز ویلي، چې یادې ډلې تر اوسه ۲۱ زره هکټاره ځمکې هم د نشه یي توکو له کر څخه پاکې کړي دي.
د طالبانو د کورنیو چارو وزارت ویاند زیاته کړې ده، چې د دغې ډلې د مشر ملا هبت الله د فرمان پربنسټ یې د یادې پدېدې د له منځه وړلو په موخه په ټول هېواد کې زرګونه عملیات کړي دي.
ښاغلي قانع له باختر خبري اژانس سره په خبرو کې همداراز ویلي، چې له نشه یي توکو سره د مبارزې په برخه کې له یادې ډلې سره هېڅ یوه هېواد یا ادارې همکاري نه ده کړې.
عبدالمتین قانع په ټینګار سره ویلي، چې په افغانستان کې د نشه یي توکو کر او تولید د پام وړ کم شوی او ان صفر ته نږدې شوی دی.
نوموړي دغه څرګندونې په داسې حال کې کړي دي، چې د روان کال په زمري میاشت کې د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د یوه راپور په خپرولو سره وویل، چې د طالبانو له خوا د کوکنارو په کښت باندې د بندیز سربېره، افغانستان لا هم د تریاکو پراخه زېرمې لري، چې د مخدره توکو د قاچاقي شبکو د اړتیاوو د پوره کولو لپاره کارول کېدی شي.
د دغه راپور له مخې؛ په افغانستان کې د تریاکو زیرمې دومره لویې دي چې "د نشه یي توکو په صادراتو کې د پام وړ توپیر نه شي لیدل کېدی. د کوکنارو د ذخیرو د اندازې اټکلونه تفاوت لري؛ مګر ښايي څو کاله وخت ونیسي تر هغه چې پر کوکنارو د بندیز اغیزې په بشپړه توګه و ارزول شي."
د ملګرو ملتونو د نشه یي توکو او جرمونو دفتر تازه راپور بیا څرګندوي، چې په ۲۰۲۴ کال کې د اپین تولید ۴۳۳ ټنو ته رسېدلی، چې د ۲۰۲۳ کال په پرتله ۳۰ سلنه زیاتوالی ښيي، خو لا هم د ۲۰۲۲ کال په پرتله ۹۳ سلنه کم دی.
راپور کې زیاته شوې، چې اوس دوه پر درېیمه برخه نشه يي توکي د هېواد په شمال ختیځ کې تولیدېږي.

سره له دې چې طالب چارواکو په ځلونو د نشه یي توکو د کر او تولید د پراخې کچې د کموالي خبره کوي، خو د ملګرو ملتونو د بندیزونو د کمېټې مشر بیا د لېندۍ میاشت کې وویل، چې د طالبانو یو شمېر مهم چارواکي له کارټلونو او د نشه یي توکو د تولید او قاچاق له شبکو سره همکاري کوي.
نوموړي د امنیت شورا غړو ته وویل: «یو شمېر جګپوړي طالب چارواکي په پراخه توګه د نشه یي توکو په تولید او سترو قاچاق کونکو سره لاس لري. او په همدې حال کې نور بزګران بیا د کوکنارو بدیل کښت ته هڅول شوي دي.»
هغه بیا د دغو طالب چارواکو نومونه نه دي یاد کړي.
که څه هم د طالبانو مشر د یوه فرمان له مخې د نشه یي توکو پر کر، تولید او خرځلاو بندیزونه لګولي، خو په اوس وخت کې د طالبانو اکثره سیمه ییز قوماندان د نشه يي توکو پر قاچاق بوخت دي، چې غوره بېلګه یې په بدخشان کې د دغې ډلې امنیه قوماندان قاري واصل دی، چې د «نشه یي توکو د قاچاق او له دولتي تاسیساتو د ناوړه ګټې اخیستنې» په تور له دندې ګوښه شوی دی.
د نشه یي توکو د قاچاق مساله د طالبانو په راتګ نه یوازې دا چې کمېږي نه، بلکې لا پراختیا مومي او د ایران په ګډون تاجکستان او پاکستان له افغانستانه د نشه یي توکو د قاچاق له ستونزې سر ټکوي.
د ایران له نشه يي توکو سره د مبارزې د همغږۍ شورا منشي اکبر منتظري د روان کال په لېندۍ میاشت کې ویلي وو، چې په افغانستان کې د نشه يي توکو تولید او لېږد یې له نشه یي توکو سره مبارزه لا ستونزمنه کړې ده.
یاد ایراني چارواکي ادعا کړې وه، چې د نړۍ ۹۵ سلنه نشه یي توکي په افغانستان کې تولیدیږي او له همدغه ځایه قاچاق کیږي.
که څه هم ملګرو ملتونو په یوه راپور کې په افغانستان کې د نشه يي توکو د قاچاق او کښت د کموالي خبره کړې ده؛ خو د ایران د نشه یي توکو د کنټرول ادارې ویلي وو، چې په افغانستان کې نه یوازې دا چې د تریاکو کښت کم شوی نه دی، بلکې څو چنده زیات شوی هم دی.