د پاکستان د سټروسو صادروونکي په روان موسم کې افغانستان او منځنۍ اسیا ته د صادراتو د پام وړ کمېدو په اړه اندېښمن دي، ځکه د پاکستان د مالیې مرکزي بورډ (FBR) نويو مالیاتو د دې سوداګرۍ پر وړاندې ستر خنډونه را ټوکولي دي.
په تورخم کې د پاکستان د مېوو سوداګرو ویلي، چې پر لوړتناژه(۳۵ ټُنه) موټرو صادراتي مالیات تېر کال ۹۵ زره پاکستانۍ روپۍ (۲۴،۲۲۵ افغانۍ) وو، خو اوس د جنورۍ له لومړۍ نېټې ۱۳۱ زره روپیو (۳۳،۴۰۵ افغانیو) ته لوړ شوي دي.
صادروونکي وایي، د مالیو دغه ناڅاپي زیاتوالي د دوی کاروبار اغېزمن کړی او په سیمهییزو بازارونو کې یې سیالي کمزورې کړې ده.
د مېوو یوه صادروونکي خان الله شینواري ډان ته وویل، « دا د مالیاتو درېیم ځل زیاتوالی دی. دا پالیسي زموږ صادراتو ته سخت زیان رسوي، په ځانګړي ډول د افغانستان او منځنۍ اسیا بازارونو ته زموږ لاسرسی محدودوي».
صادرات نیمایي راکم شوي
پر صادراتو د مالیاتو د نوې پالیسۍ اغېز په بیړني ډول څرګند شوی، ځکه د سیټروس (کېنو، نارنجو او مالټو) بار موټرو شمېر چې له دې وړاندې هره ورځ ۱۰۰موټره و، اوس شاوخوا ۵۰موټرو ته کم شوی دی.
صادروونکي وایي، د دغه ناڅاپي مالي فشار له امله دوی خپل کاروبار ته دوام نشي ورکولی.
خان الله شینواری زیاتوي، « دا یوازې مالیات نه دي. موږ ته ویل شوي چې د کراچۍ د نباتاتو ساتنې ادارې څخه د صادراتو لپاره سندونه واخلو او کمپنۍ ثبت کړو. ډېری صادروونکي دې ته چمتو نه دي او دا به د هغوی پر مالي حالت لا زیات بار واچوي».
د پاکستان د ټرانزیټ او مالیاتي بورډ د نويو مقرراتو له مخې، صادروونکي اړ دي چې منځنۍ اسیا ته صادرات یوازې په ډالرو وکړي، په داسې حال کې چې افغانستان ته زیاتره سوداګري په پاکستانۍ روپۍ کېږي.
د منځنۍ اسیا ځینو هېوادونو پاکستاني صادارت له یخچالي کانټینرونو او قرنطین او افت ضد سندونو سره مشرط کړي دي. دغو شرایطو د پاکستان د مېوو او سبزیو پر بازارونو سخت اغېز کړی.
د تورخم د ګمرکونو د تصفیې استازو د اتحادیې مشر نجیب الله شینواري ډان ته وویل، « که دا شرایط عملي شي، زموږ صادرات به په سخت ډول زیانمن شي او په بازارونو کې به د مېوو او سبزیجاتو بیه هم لوړه شي».
د طالبانو حکومت مالیات
خان الله شینواری وویل، چې د ۲۰۲۴ کال په ترڅ کې د طالبانو حکومت هم مالیات ډېر کړي او دپاکستان د کېنو صادراتو ته یې زیان رسولی دی.
ډان ورځپاڼه وايي، د پاکستان د مالیې مرکزي بورډد نویو پالیسیو هدف دا و چې له منځنۍ اسیا څخه ډالر جلب کړي، خو تر دې دمه دا تګلاره د صادروونکو لپاره زیانناکه ثابته شوې ده.
شینواری وايي، « دغه پالیسي په ناسم وخت کې نافذه شوه. صادروونکي د دغو بدلونونو لپاره چمتو نه وو. که دا حالات بدل نه شي، موږ به په خپلو کلیدي بازارونو کې خپل موقعیت له لاسه ورکړو».