وروسته له هغه چې ولسمشر ولادیمیر پوتین په ۲۰۲۲ کال کې اوکراین ته سرتیري واستول، متحده ایالاتو او متحدینو یې د روسیې له مرکزي بانک او مالیې وزارت سره راکړه ورکړه ودروله او په لویدیځ کې یې د روسیې شاوخوا ۳۰۰ ملیارد ډالر شتمنۍ کنګل کړې.
د فایننشل ټایمز په وینا ، امریکا وړاندیز کړی چې د اوو لویو صنعتي هیوادونو (G7) کاري ډلې باید د دې پیسو د ترلاسه کولو لپاره لارې چارې ولټوي.
دا شتمنۍ څه دي، چیرته دي او که چیرې دا شتمنۍ ضبط شي روسیه څه کولی شي؟
د مرکزي بانک زیرمې
د نورو مرکزي بانکونو په څیر، د روسیې مرکزي بانک خپل د سرو زرو او بهرنیو اسعارو ځینې زیرمې په نقدي توګه ساتي. د دغو زیرمو شاوخوا نیمایي یې په لویدیځو هیوادونو کې ساتل کیږي.
د روسیې مرکزي بانک تایید کړې چې د شاوخوا ۳۰۰ ملیارد ډالرو په ارزښت شتمنۍ یې په لویدیځ کې کنګل شوې دي.
په هغه وخت کې د روسیې د بهرنیو اسعارو او سرو زرو د زیرمو مجموعه ۶۱۲ میلیارده ډالره وه.
پوتین پر لویدیځ تور لګولی چې د روسیې پر وړاندې یې اقتصادي جګړه پیل کړې او د زیرمو کنګلول یې غلا بللې ده.
د مرکزي بانک پر مشر ایلویرا نبیولینا ملتپالو نیوکه کوې چې د دغه بانک د زیرمو د ددومره لویې برخې د کنګلیدو اجازه یې ورکړې.
څه کنګل شوي وو؟
د روسیې مرکزي بانک د کنګل شوو زیرمو په اړه جزییات ندي وړاندې کړي، مګر د ۲۰۲۲ کال په پیل کې د روسیې د ملکیتونو په اړه له اسنادو د کنګل شوو زیرمو جزییات ترلاسه کیدای شي.
هغه مهال، د روسیې مرکزي بانک د خپلو زیرمو شاوخوا ۲۰۷ ملیارد ډالر د یورو په بڼه، ۶۷ ملیارد ډالره د امریکایي ډالرو په بڼه او ۳۷ ملیارد ډالره د برتانوي پونډ په بڼه ساتلې وې.
دغه راز د مرکزي بانک د زیرمو ۳۶ میلیارده ډالره د جاپاني ین په بڼه، ۱۹ میلیارده ډالره د کاناډايي ډالرو په بڼه، ۶ میلیارده ډالره د اسټرالیايي ډالر په بڼه او ۱.۸ میلیارده ډالره د سنګاپوري ډالرو په بڼه ساتلې وې. د زیرمو یو میلیارد ډالر هم د سویسي فرانک په بڼه ساتل کیدې.
د روسیې د مرکزي بانک دغه شتمنۍ د پیچلو نومونو تر شا نه وې پټې کړې، نو ځکه دا پیدا کول ستونزمن نه و چې دغه شتمنۍ روسیې پورې تړلې دي.
د روسیې مرکزي بانک ویلي چې دا شتمنۍ یې په عمده توګه په بهرنیو تضمیني، زیرمو او نورو اړوند حسابونو کې د پانګونې په توګه ساتلې وې.
د روسیې مرکزي بانک د سرو زرو زیرمې په روسیه کې ساتل کیدې او ځینې زیرمې هم په چین کې وې.
روسي چارواکو په وار وار خبرداری ورکړی چې د دولت د شتمنیو ضبطول د ازاد بازار د ټولو اصولو خلاف کار دی.
د کرملین ویاند دیمیتري پیسکوف تیره اونۍ خبریالانو ته ویلي و چې روسیه به د پیسو د ضبط کیدو هره موضوع محکمې کې چلنج کړي.
پیسکوف که زمونږ شتمنۍ ضبط شي، مونږ به هم ورته عمل وکړو او دا کاب به په ډیر بیړه وکړو.