د جنګونو او بحرانونو په منځ او یا وروسته یوه ډله ځوانان، لیکوالان، شاعران، سیاسیون، متخصصین، مدني فعالان او نورې ډلې او اشخاص راپېدا کیږي چې له دوی لار ورکه وي یا په داسې مسایلو بحث کوي چې هغه نه عملي بڼه لري، نه عقلاني وي او نه نورو ته مثبت مسیر ورکولی او ورښودلی شي.
د طالبانو مشر هبت الله اخوندزاده د خپلې کړنلارې په اساس هڅه کوي چې ټول افغانان د اکوړې مدرسې افراطي تفکر ته تسلیم کړي.
ګل پاچا الفت صیب وایي چې عقل ګوډ او احساس ړوند دی. د الفت صیب خبره سمه ده. که څوک عقل لري او احساس نه لري، دغه کس ګوډ دی او خپل منزل مقصود یا هدف ته نه شي رسیدلی.
د اطلاعاتو ترلاسه کولو حق، د وگړیو هغه بنسټيز حق دی، چې د مدني او سیاسي حقونو د نړۍوال میثاق د ۱۹مې مادې پر بنسټ هر وګړي ته حق ورکوي؛ ټولو هغو اطلاعاتو ته لاسرسی ولري، چې د ده په فردي، ټولیز او ټولنیز ژوند پورې تړاو لري او د ده معنوي او مادي ژوند ترې اغېز موندلای شي.
داسې ښکاري چې لویدیځ لا تر اوسه په منځنۍ آسیا کې د خپلو اهدافو د ترسره کولو لپاره د طالبانو امارت د ټینګښت پلوی دی، خو دا کار هله کیدای شی چې د رژیم زعامت بدل کړای شي.
د برېکس وروستۍ غونډه د ۲۰۲۴ کال د اکتوبر له ۲۲مې څخه تر ۲۴مې پورې په روسیه کې د کازان په ښار کې ترسره شوه.
په داسې حال کې چې سراج الدین حقاني یو وخت د حقاني شبکې ویروونکې څېره ګڼل کېده، اوس د طالبانو د توندلاري مشر ملا هبت الله د یوې سیالې څېرې په توګه را څرګندیږي او دا ښيي چې د دې ډلې ترمنځ د واک پر سر یوه بې غږه سیالي روانه ده.
دې ورځو کې د ډېورنډ د استعماري جبري فرضي کرښې په اړه یو ځل بیا بحثونو زور اخیستی دی. په تېر تاریخ یې ډېرې خبرې نه کوم، یوازې دومره وایم چې ډېورنډ هم پرون او هم نن د جبر کرښه وه او ده. په هر څه کې جبري عمل نه قانوني حیثیت لري، نه حقوقي او نه هم رسمي.
د اکتوبر میاشتې پر۱۱مه، ۱۲مه او ۱۳مهله پیښور سره نږدې په خیبر کې د پښتون ژغورنې غورځنګ په بلنه د پښتنو تاریخي قومي جرګې دا خبره یو ځل بیا زباده کړه چې د ډیورنډ کرغیړنې کرښې نه ختیځ خوا ته پراته شپیته میلیونه پښتانه پاکستان کې د غلامۍ په شرایطو کې ژوند کولو ته چمتو نه دي.
د افغانستان انټرنشنل ـ پښتو په دغه څېړنیز راپور کې د کندهار د پخواني امنیه قوماندان جنرال رازق د ترور، سیاسي، نظامي او شخصي ژوند ته کتنه شوې.
د ایران د سراوان پر پوله د ایراني پوله ساتو په ډزو کې نېږدې ۲۶۰ افغانان وژل شوي دي، د بشري حقونو سازمانونو، ملګرو ملتونو، افغان سیاستوالو او سیاسي ډلو پر دغې پېښې خواشیني ښودلې ده او دا یې یوه ډلوژنه بللې ده.
د امریکا د ټاکنو په نږدې کیدو سره اروپایان، چې د متحده ایالاتو اوږدمهاله ملګري دي، د ټاکنو د پایلو په اړه خورا اندېښمن دي. له ۲۰۱۷ څخه تر ۲۰۲۱ پورې د اروپایانو د تعامل ناخوښه تجربه په معاصر تاریخ کې ساری نه لري.
«دا نظام مونږ په سترو قربانیو رامنځته کړی، اوس ستاسو اصلاحات غواړم که یې نه منئ راسره، بیا زه مجبور یم ځان کناره کړم، چی ولس ته ملامت نه شم. زما غوښتنې دادي، چې د ملت او وزیرانو شورا غوښتنو او پریکړو ته اهمیت ورکړئ او فیصلو ته یې درناوی وکړئ، یا دې رهبري شورا بېرته فعاله کړه».