یوناما وايي، طالبانو "ښځې او نجونې په ځانګړې توګه، له هزاره میشتې سیمې برچي او له خیرخانې، چې اکثره اوسېدونکي یې تاجکان دي، نیولي دي."
د یوناما په رپوټ کې راغلي، چې د ډسمبر په میاشت کې د طالبانو یوه محتسب په یوه روغتیايي مرکز کې یوې ښځې ته ویلي که واده ونه کړي نو خپله دنده به له لاسه ورکړي.
یوناما د طالبانو د امربالمعروف وزارت د دې چارواکي له خولې لیکلي چې "کار کول د یوې ښځې لپاره مناسب کار نه دی."
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو استازولی د ۲۰۲۳ کال د وروستیو دریو میاشتو په رپوټ کې، چې د دوشنبې په ورځ خپور شوی، په یو شمېر ولایتونو کې له کار څخه د ښځو د ډله ییزې ګوښه کولو خبر هم ورکړل شوی دی.
په راپور کې راغلي چې د اکټوبر په ۲۲ په ننګرهار ولایت کې د طالبانو امربالمعروف ریاست د جلغوزیو د پروسس په یوه فابریکه کې شاوخوا ۴۰۰ښځې له کار کولو منعې کړې په داسې حال کې چې نارینهوو په دغه ځای کې خپل کار ته دوام ورکړی.
یوناما لیکلي چې د دغه بندیز لپاره کوم دلیل نه دی په ډاګه شوی.
د نومبر په ۲۲مه په بلخ ولایت کې د طالبانو تر ولکې لاندې د برېښنا یوې فابریکې ۲۰۰ مېرمنې د مالي دلایلو له امله له دندو ګوښه کړې، خو هېڅ یو نارینه کارکوونکي خپله دنده له لاسه نده ورکړې.
د هزاره ګانو او شیعه ګانو پر وړاندې تاوتریخوالی
یوناما، د دوشنبې په ورځ، په افغانستان کې د ۲۰۲۳ کال له اکټوبر څخه تر ډسمبر میاشتې پورې د بشري حقونو د وضعیت په اړه یو راپور خپور کړی.
په کابل کې د ملګرو ملتونو استازولی اعلان کړی چې د ۲۰۲۳ کال په وروستیو دریو میاشتو کې په بغلان کې یوې چاودنې، په کابل کې دوه چاودنو او په هرات کې درې هدفي وژنو د افغانستان هزاره ګان او شیعه ګان په نښه کړي دي.
یوناما لیکلي چې په دغو بریدونو کې لږ تر لږه ۴۹ کسان وژل شوي او ۸۸ نور ټپیان شوي دي.
د دغه راپور له مخې، په دغو درېیو میاشتو کې درې بمي چاودنو هزارهګان او شیعه ګان په نښه کړي دي.
د اکټوبر په ۱۳مه د پلخمري ښار په یوه جومات کې یوه ځانمرګي بریدګر خپل چاودېدونکي توکي د شیعه لمونځ کوونکو په منځ کې وچول، چې له امله یې ۲۱ تنه ووژل شول او ۳۰ تنه نور ټپیان شول.
د اکټوبر په ۲۶مه د کابل په لوېدیځ کې د دشت برچي په یوه ورزشي کلپ کې د ځای پر ځای شوي ماین د چاودنې له امله اته تنه ووژل شول او ۳۵ نور ټپیان شول.
د نومبر په اوومه د کابل په دشت برچي سیمه کې یو ځل بیا د مسافرو پر بس موټر بمي چاودنې ۱۱ تنه ووژل او ۲۱ نور یې ټپیان کړل.
د داعش خراسان څانګې د دغو درېواړو بریدونو مسوولیت منلی او ویلي یې دي چې د شیعه ټولنې غړي یې په نښه کړي دي.
په هرات کې د شیعه دیني عالمانو د وژنې لړۍ
په همدې حال کې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د ساتازولی په رپوټ کې راغلي چې د ۲۰۲۳ کال په وروستیو درېیو میاشتو کې « د هرات ښار په جبریل سیمه کې د شیعه دیني عالمانو یو لړ هدفي وژنې ترسره شوي دي.»
د اکټوبر په ۲۲مه یو شیعه عالم په ډزو ووژل شو. د نومبر په ۲۳ مه دوه شیعه عالمان په ډزو ووژل شول. او د دسمبر په لومړۍ نېټه شپږ کسان (د دوو شیعه دیني عالمانو په ګډون) ووژل شول او دوه نور ټپیان شول.
تر اوسه د هرات د بريدونو مسووليت کومې ډلې پر غاړه نه دى اخيستى او نه يې هم عاملين معلوم شوي دي.