د روسيې د بهرنیو چارو وزیر سرګي لاوروف دوه اونۍ وړاندې هند ته وړاندیز وکړ، چې د «افغان څلور اړخیزې ډلې» برخه وګرځي، خو نوی ډیلي له دغه ایتلاف سره یوځای کېدو ته زړه نازړه دی.
د هند لپاره د دغه ایتلاف د غړیتوب په لاره کې پاکستان یو لوی خنډ دی.
ساوت چاینا مارنینګ پوسټ ورځپاڼه د نیو ډیلي څیړنیز بنسټ شنونکي کبیر تنیجا له خولې وايي، چې په دې ډله کې د پاکستان غړیتوب د هند لپاره «اتومات سره کرښه» ده. نوموړي وویل، مخکې له دې چې اسلام اباد ددغسې ایتلاف له لارې بهر اغیزناک تمام شي، لومړی باید خپلې کورنۍ ستونزې اوارې کړي.
تنېجا « دا اونۍ په اسیا کې» سره په خبرو کې وویل چې هند د افغانستان په اړه له روسیې سره نږدې کار کوي، ځکه لویدیز هېوادونه اوس له کابل او طالبانو سره اړیکو ساتلو ته لومړیتوب نه ورکوي.
هغه زیاته کړه، « په ۲۰۲۱ کال کې له افغانستان نه د امریکا له ګډوډ خروج وروسته د واشنګټن او کابل ترمنځ لوی واټن رامنځته شو، اوس سیمه ییز هېوادونه او ځواکونه باید د دې تشې ډکولو ته را وړاندې شي».
«افغان څلور اړخیزې ډلې» د تېر کال په سپتمبر میاشت کې د ملګرو ملتونو عمومي اسامبلې په څنډه کې خپله درېیمه غونډه وکړه، چې د افغانستان په اړه یوه ګډ تفاهم ته لاره پرانیزي.
د ساوت چاینا مارنینګ پوسټ ورځپاڼې په باور، د افغانستان ثبات د هند او روسیې ګډه اندېښنه ده، په ځانګړي توګه چې د داعش خراسان او القاعدې په څېر ډلو ګواښونه لا شته دي، خو په «افغان څلور اړخیزه ډله» کې د چین او پاکستان ګډون د نوي ډیلي لپاره د دغه وړاندیز ملاتړ ستونزمنوي.
د ستراتیژیکو چارو ډیلي میشتي کارپوه شروتي پندلای یادې ورځپاڼې ته وویل: « په دې ډله کې د چین او پاکستان موجودیت د نوي ډیلي لپاره هېڅ ستراتیژیک ارزښت نه لري».
هند له طالبانو سره د خبرو په ترڅ کې هڅه کړې چې د ایران د چابهار بندر ارزښت ته وده ورکړي. دغه بندر د هند لپاره یوه مهمه پروژه ده چې غواړي د پاکستان د کراچۍ او ګوادر بندرونو له لارې په سیمه کې چینايی نفوذ کم کړي.
خو ځینې شنونکي باور لري چې په دې ډله کې ګډون به د هند سیمهییز رول پیاوړی کړي.
د جواهر لال نهرو پوهنتون استاد سواران سېنګ وايي، هند باید مخکې ددغه ایتلاف غړی وای، خو ټینګار یې وکړ، چې اوس هم ناوخته نه دی. سېنګ وویل، « دا به د سیمه ییز لوبغاړي په توګه د هند د مطرح کېدو او د طالبانو تر واک لاندې افغانستان ته د بشري مرستو په برخه کې د نوي ډیلي د هڅو تایید وي».
هند له چین او پاکستان سره د سرحدي ستونزو ترڅنګ د میانمار، بنګله دیش او سریلانکا په څېر هېوادونو کې د نفوذ پر سر هم ښکیل دی. پاکستان د شیخ حسینه واجد د حکومت له نسکورېدو وروسته له بنګله دېش سره خپلې ډيپلوماتیکې اړیکې پیاوړې کړې او ترمنځ یې د پوځي پلاویو تګ او راتګ پیل شوی.
تنېجا وايي، چې «له طالبانو سره د هند د اړیکو پراختیا ته له دې زاویې هم کتل کېدای شي او دا پرمختګونه « حتمي نه ده چې تصادفي وي».
ورځپاڼه وايي، سره له دې چې د « افغان څلور اړخیزې ډلې» ایتلاف د سیمهییزې همکارۍ لپاره یو فرصت دی، هند په دې اړه محتاط دی. د هند تمرکز پر دوه اړخیزو اړیکو دی چې خپلې ستراتیژیکې ګټې وساتي او د پاکستان او چین له نفوذه ځان لرې وساتي.