د ماشومانو او وسله والو شخړو په برخه کې د ملګرو ملتونو ځانګړي دفتر راپور ښيي چې لومړنیو خدمتونو ته د ماشومانو د لاسرسي نه شتون، فقر، د نجونو پر زدهکړو بندیز جنسي تاوتریخوالی او کډوالۍ په افغانستان کې د ماشومانو وضیعت خورا زیانمن کړی دی.
د ماشومانو او وسله والو شخړو په برخه کې د افغانسان لپاره د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې ویرجینیا ګامبا وايي: «د میلیونونو نجونو ښوونځیو ته د تګ مخه نیول شوې، چې دغې پرېکړي د ټولنې ناوړه دودونو ډیر کړي، نجونې د تاوتریخوالي او ناوړه چلند له خورا زیاتو ډولونه اغېزمنې شوې، لکه ناموسي وژنې، په ماشومتوب کې د نجونو ودول او جنسي تاوتریخوالی. تر شپږم ټولګي پورته ښوونځي باید د ټولو نجونو لپاره بیرته پرانیستل او لوړو زدهکړو ته د ښځو د لاسرسي بندیز پرېکړه دې بدله شي.»
ګامبا ویلي، په ټولیز ډول د ۲۰۲۱ کال د جنورۍ میاشتې څخه د ۲۰۲۲ کال د ډسمبر تر ۳۱ نیټې پورې ۴۵۱۹ ماشومانو چې عمرونه یې له څو میاشتو تر ۱۷ کلونو پورې وو، په وړاندې یې د جدي سرغړونو ۳۵۴۵ پیښې تایید شوې چې ډیری یې طالبانو ته منسوب شوې دي.
«وژنې او معلولیت په چټکۍ سره هغه وخت لا پسې زیات شوي چې په دولتي او غیر دولتي موسیسو کې پر افغان میرمنو د کار کولو بندیز لګېدلی.»
د یاد دفتر مشره په افغانستان کې د ناچاودو توکو د ګواښونو په هم اندېښنه ښیي او وايي، د ناچاودو توکود له منځه وړلو او په اړه یې د عامه پوهاوي په برخه کې نړیوال ملاتړ ته اړتیا ده.
نوموړې وايي، د طالبان له لوري ځینې ګامونه اخیستل شوي چې په امنیتي ادارو کې د هغو ماشومانو د ګمارلو مخه نیسي چې د بلوغت فزیکي نښې پرې نه وي څرګندې، خو د ماشومانو خوندیتوب لا هم د طالباو په هڅو کې نه تر سترګو کیږي، «زه پر طالبانو غږ کوم چې د ماشومانو د خوندیتوب لپاره کلک ګامونه پورته کړي لکه څنګه چې د ۲۰۲۲ په جولای کې په یوه ناسته کې ژمنه وشوه، طالبان دې له ۱۸ کلونو څخه کم عمره د ماشومانو په توګه وپیژني.»
د دغه دفتر په ورستي راپور کې ویل شوي چې د ماشومانو په وړاندې د جدي سرغړونو ۴۵۱۹ پیښو تر څنګ د طالبانو په لیکو کې د۲۵۷ تنه ماشومانو د ګمارلو راپور تایید شوی.
دغه راپور زیاتوي چې ۳۲۴۸ تنه وژل شوي او معلول شوي، په ۲۱ تنو جنسي تیري شوي او ۳۳ تنه تښتول شوي دي.