نخستوزیر بریتانیا هر چهارشنبه به پرسشهای نمایندگان پارلمان پاسخ میدهد. برخی پرسشها از سوی اعضای حزب حاکم طرح میشود و به نخستوزیر فرصت بیشتری میدهد تا برنامههای خود را تشریح کند. اما سوالهای اصلی و چالشی را، رهبر حزب مخالف مطرح میکند که در ردیف مقابل مینشیند.
چهارشنبه آینده (۲۶ اکتبر) احتمالاً این جلسه برگزار نخواهد شد، چرا که حزب حاکم یک هفته فرصت دارد از میان نامزدهایی از این حزب، رهبر تازه و نخستوزیر جدید کشور را انتخاب کند.
حالا که لیز تراس از رهبری حزب حاکم استعفا داده و انتظار میرود بریتانیا برای اولین بار در تاریخ، بعد از شش هفته از آغاز به کار یک نخستوزیر، نخستوزیر دیگری داشته باشد، اولین سوال پیش روی رهبر جدید حزب حاکم، تاریخ برگزاری انتخابات سراسری خواهد بود.
انتخابات سراسری بریتانیا که در آن اعضای پارلمان انتخاب میشوند و حزب برنده، کابینه را تشکیل میدهد، هر پنج سال یک بار برگزار میشود. در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹، حزب محافظهکار بریتانیا به رهبری بوریس جانسن، با اکثریت قاطعی در انتخابات پیروز شد. ماموریت آقای جانسن در آن انتخابات، به سرانجام رساندن خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) بود.
به مرور زمان محبوبیت آقای جانسن رو به افول گذاشت و او سرانجام در ماه جولای امسال وادار به کنارهگیری شد. خواست حزب مخالف (کارگر) برگزاری انتخابات بود، اما آقای جانسن و حزبش زیر بار نرفتند و در یک انتخابات درون حزبی، لیز تراس را به عنوان رهبر حزب و سومین نخستوزیر زن بریتانیا به خانه شماره ۱۰ فرستادند که مقر نخستوزیر است.
دولت مستعجل
دوره نخستوزیری خانم تراس، به معنای واقعی دولت مستعجل بود. او با ۴۴ روز، کوتاهترین دوره رهبری در تاریخ بریتانیا را به نام خود ثبت کرد. علت استعفای لیز تراس، پذیرش ناکامی در اجرای برنامههای اقتصادی بود که در ۶ سپتامبر به مردم وعده داده بود.
عملکرد او و وزیر مالیهاش (که هفته پیش برکنار شد) باعث سقوط کمسابقه ارزش پول ملی بریتانیا و افت محبوبیت حزب محافظهکار در نظرسنجیها شد.
حزب مخالف، شادمان از نتایج نظرسنجیها، به طور مرتب بر نیاز به برگزاری انتخابات زودهنگام تاکید داشت. اما خانم تراس زیر بار نرفت و پذیرفت که از قدرت کنار برود.
حزب حاکم قانوناً میتواند تا زمان انتخابات آینده (که بر اساس زمانبندی موجود قرار است در ماه می سال ۲۰۲۴ برگزار شود) بر سر قدرت باقی بماند.
حزب محافظهکار بریتانیا میداند که اگر تن به برگزاری انتخابات زود هنگام بدهد، رقابت را به راحتی به حزب کارگر خواهد باخت. دلیل آن هم نارضایتی عمومی از وضعیت اقتصادی کشور است.
این حزب امیدوار است در حدود دو سال باقی مانده با انتخابات بعدی، موفق شود بار دیگر دل رایدهندگان را به دست آورد.
"نه"؟ تا کی؟
بنابراین، همانطور که میتوان نخستین پرسش حزب مخالف از رهبر آینده حزب حاکم و نخستوزیر بعدی بریتانیا را پیشبینی کرد، پاسخ جانشین لیز تراس هم قابل پیشبینی است: نه به انتخابات زود هنگام.
اما این “نه” چندان هم قاطع نخواهد بود و بعید نیست کابینه بعدی هم همانند کابینه فعلی و کابینه قبلی، به بنبست بخورد و تن به برگزاری انتخابات بدهد.
آنگاه بریتانیا برای اولین بار در ۱۲ سال گذشته، یک دولت کارگری خواهد داشت که به معنای بازگشت حزب چپگرای کارگر (UK Labour Party) به قدرت خواهد بود.