دیدبان حقوق بشر گزارشی درباره وضع مکاتب پسرانه در افغانستان تحت کنترول طالبان منتشر کرد. طبق گزارش، اقدامات طالبان مبنی‌بر اخراج معلمان زن، تنبیه بدنی دانش‌آموزان و تغییرات واپس‌گرایانه در نصاب آموزشی، مکاتب پسرانه را نیز با شکست مواجه کرده است.
گزارش دیدبان حقوق بشر تحت عنوان «مکاتب پسرانه هم شکست می‌خورند؛ تاثیر طالبان بر آموزش پسران در افغانستان» روز چهارشنبه، ۱۵ قوس، منتشر شد.
در این گزارش آمده که محدودیت‌های طالبان در پیوند به آموزش از زمان به قدرت رسیدن این گروه، علاوه بر آموزش دختران، به پسران نیز آسیب رسانده است.
به گفته این سازمان، در حالی که منع آموزش دختران بالاتر از صنف ششم و محرومیت آنها از دانشگاه، سرخط رسانه‌های جهان بوده، به آسیب‌های جدی اقدامات طالبان به آموزش پسران توجه کمتری صورت گرفته است.
سحر فطرت، دستیار محقق دیدبان حقوق بشر گفت که طالبان آسیب جبران‌ناپذیری به سیستم آموزشی پسران و هم دختران می‌رسانند. به گفته خانم فطرت، این گروه با صدمه زدن به کل سیستم آموزش افغانستان، خطر پرورش نسلی را ایجاد می‌کنند که از آموزش با کیفیت محروم‌اند.
دیدبان حقوق بشر گفته برای تهیه این گزارش، با ۲۲ دانش‌آموزش پسر و پنج نفر از والدین دانش‌آموزان در کابل، بلخ، هرات، فراه، پروان، بامیان، ننگرهار و دایکندی گفت‌وگو کرده است.
اخراج معلمان زن؛ صنف‌های بدون معلم پسران
دیدبان حقوق بشر می‌گوید که طالبان تمام معلمان زن مکاتب پسرانه را اخراج کرده است. به گفته این سازمان، حذف معلمان زن از مکاتب پسرانه باعث شده که دانش‌آموزان پسر به دست معلمان غیرمسلکی مرد آموزش ببینند یا حتی مجبور شوند به حضور در صنف‌های بدون معلم شوند.
یک دانش‌آموز صنف دوازده به دیدبان حقوق بشر گفت از میان شانزده معلم آنها، چهارده نفرشان زنان بودند. او افزود چهار معلم مرد هم پس از تسلط طالبان از افغانستان فرار کردند و در مکتب آنها معلمان جدید استخدام شدند.
این دانش‌آموز گفت که معلمان زن دارای تخصص بودند، اما حالا معلمان مردی برای آنها تدریس می‌کنند که در گذشته صنف‌های چهارم و پنجم را آموزش می‌دادند.
طبق گزارش، دانش‌آموزان گفته‌اند که معلمان جدید آنها اکثر اوقات درسی را صرف صحبت درباره دین، پیامبر اسلام و «پیروزی طالبان در جهاد علیه امریکا و غرب» می‌کنند.
تنبیه بدنی دانش‌آموزان
دیدبان حقوق بشر در بخشی از این گزارش همچنین به افزایش نگران‌کننده تنبیه بدنی دانش‌آموزان پسر در مکاتب افغانستان تحت کنترول طالبان پرداخته است.
طبق این گزارش، طالبان دانش‌آموزان پسر را به دلیل انتخاب سبک مو، نوع لباس پوشیدن و داشتن تلفن همراه مورد لت‌وکوب قرار داده‌اند.
در گزارش آمده که داشتن موسیقی در تلفن همراه نیز منجر به لت‌وکوب دانش‌آموزان پسر به دست طالبان شده است.
شماری از دانش‌آموزان در گفت‌وگو دیدبان حقوق بشر گفتند که همه‌روزه شاهد لت‌وکوب هم‌قطاران‌شان به بهانه‌های مختلف در حضور همه بوده‌اند.
در این گزارش همچنین آمده که طالبان تمرکز ویژه‌ای بر یادگیری زبان پشتو توسط دانش‌آموزان دارند. یک دانش‌آموز گفته که یکی از معلمان جدید، از هم‌صنفی او خواسته که شعری به زبان پشتو بنویسد، دانش‌آموز موفق به این کار نشد، برای تنبیه او «معلم دانش‌آموز را با یک پا جلوی صنف ایستاد کرد و چند سیلی به صورت او زد.»
دیدبان حقوق بشر تصریح کرد که تنبیه بدنی دانش‌آموزش نقض حقوق انسانی آنهاست و استفاده از خشونت، باعث رنج بی‌مورد، تحقیر و صدمه رساندن به رشد، موفقیت و سلامت روان کودکان می‌شود.
تغییر نصاب آموزشی
روزنامه هشت صبح در ماه قوس پارسال، یافته‌هایش را درباره گزارشی از «کمیته بازنگری نصاب مکاتب عصری» طالبان را منتشر کرد که در آن، این گروه ملحوظات مورد نظر خود را در نصاب آموزشی افغانستان گنجانیده است.
طبق این گزارش، «بیگانه‌پنداری اهل تشیع، شیطانی خواندن سازمان ملل متحد، منع تجلیل نوروز، وضع محدودیت بر میله‌ها و جشن‌ها و نکوهش برخی از شخصیت‌ها» از مواردی است که طالبان قصد دارد در نصاب آموزشی اعمال کند.
هرچند تاکنون اطلاعات دقیقی درباره این‌که ملاحظات مورد نظر این کمیته طالبان، در نصاب آموزشی مکاتب در حال حاضر اجرا می‌شود یا خیر، وجود ندارد. اما دیدبان حقوق بشر می‌گوید که پیشنهادهای «کمیته بازنگری نصاب مکاتب عصری» طالبان، با تغییرات جدید گزارش شده از سوی دانش‌آموزان مشابه است.
یک دانش‌آموز گفته است که از زمان به قدرت رسیدن طالبان، دیگر تفاوتی میان مدرسه دینی و مکتب نمی‌بیند.
در گزارش دیدبان حقوق بشر آمده که اقدامات طالبان در مکاتب، باعث ایجاد فضای ترس در این نهادها و کاهش حضور دانش‌آموزان در صنف شده است.
به گفته این سازمان، علاوه بر این بحران بشری و اقتصادی در افغانستان، منجر به ترک تحصیل شماری از دانش‌آموزان پسر به خاطر کار کردن و حمایت مالی از خانواده‌های‌شان شده است.
دیدبان حقوق بشر از کشورها و نهادهای مرتبط سازمان ملل خواست که از طالبان بخواهند که به ممنوعیت آموزش دختران پایان دهند و از نقض حقوق پسران برای دسترسی به آموزش با کیفیت، دست بردارند.
به گفته این سازمان، عملکرد طالبان در قبال آموزش، باعث از دست رفتن «امید به آینده» در افغانستان شده است.