په بدخشان ولایت کې د طالبانو د کرنې په اداره کې یوه سرچینه وايي، په خلاص مټ د اېله رنګ بوټي د رېبلو له امله چاپېریال سخت اغېزمن شوی دی.

دغه سرچېنه زیاتوي، سره له دې چې د بدخشان ادارې تر ډېره هڅه کړې چې د دغه بوټي د رېبلو مخه ونیسي؛ خو په وینا یې چې په ډېرو لرو پرتو او غرنیو سیمو کې د دغه بوټي د رېبلو مخنیوی ناشونی دی.

اېله رنګ هغه طبي بوټی دی، چې د بدخشان په غرونو کې پرېمانه پیدا کېږي او ترېنه د طبي دارو درملو په جوړولو کې ګټه اخېستل کېږي.
تر ډېره ولسي خلک د دغه بوټي پر ګټو نه دي خبر او په ډېرو لږو پېسو یې پر سوداګرو پلوري او له هېواده په خلاص مټ اېستل کېږي.
د بدخشان یو شمېر اوسېدونکي وايي، چې د وزګارتیا او تنګ‌لاسۍ له امله خلکو د دغه بوټي رېبلو ته مخه کړې او هر کس چې د ورځې دوه منه ورېبي؛ نو شاوخوا تر ۱۰۰۰ افغانیو عاید تر لاسه کوي.
تر دې وړاندې د طالبانو تر واک لاندې د چاپېریال ساتنې ادارې ټولو ولایتونو ته خبرداری ورکړی و، چې د طبي بوټو له رېبلو او د وحشي ځناورو او څارویو له ښکار کولو دې ډډه وکړي؛ خو تر کومه ځایه چې رپوټونه ورکړل شوي د دوی دغه غوښتنې تر ډېره د خلکو له‌خوا جدي نه دي نیول شوي.
د بدخشان ولایت د زراعت په ریاست کې یو تن کارکوونکي د نوم نه ښودلو په شرط افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې په دغه ولایت کې د اېله رنګ بوټي مخ په ورکېدو دي او سوداګر یو شمېر خلک هڅوي او په ډېره لږه بیه یې ترینه پلوري، د دغې سرچېنې په وینا که د دغه بوټي د قاچاق مخه و نه نیوله شي؛ نو کېدای شي د غره نورو بوټو او چاپېریال ته نه جبرانېدونکې پایلې ولري.
دغه بوټی د بدخشان په خاش، جرم، یګمان، کران او منجان ولسوالیو کې ډېر شین کېږي.
د یو شمېر کارپوهانو په وینا، که د دغه بوټي د رېبلو مخه و نه نیول شي؛ نو د چاپېریالي ککړتیا تر څنګ، د سېلابونو راوتلو او غرونو ښویېدنې پېښې هم زیاتېدلای شي.

دغو کارپوهانو دا رنګه ویلي، په روان کال کې دوه ځله دغه ولایت ته د شمالي ولایتونو د خاورو او دوړو څپه راورسېده چې سبب یې د شنو ساحو له منځه وړل، د ځنګلونو او بوټو قطع کول دي.
تر دې وړاندې د کندز په ولایت کې هم خلکو د خوږولې (شیرین بویه) بوټي رېبلي وو، چې وروسته د دغه ولایت د یو شمېر ولسوالیو پرېمانه ځمکې پر امو سېند لاهو شوې، هغه مهال هم د کرنې د برخې کارپوهانو ویلي وو، خوږولې هغه بوټی دی چې ځمکې ته د اړم حیثیت لري او د ځمکې رېښې مضبوطې ساتي.